Thuốc giảm đau hạ sốt như Paracetamol và Ibuprofen là những lựa chọn phổ biến, đặc biệt trong điều trị sốt cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ đúng liều lượng và chỉ định, tránh lạm dụng hoặc dùng sai đối tượng.
Hướng dẫn sử dụng an toàn thuốc giảm đau hạ sốt cho trẻ em và người lớn
Nhóm thuốc giảm đau hạ sốt là những loại thuốc thiết yếu, thường được sử dụng trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đặc biệt cho trẻ nhỏ và người cao tuổi. Tuy nhiên, việc dùng sai liều, sai thời điểm hoặc không hiểu rõ đặc điểm dược lý có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như quá liều Paracetamol, tổn thương gan, hoặc kích ứng dạ dày do Ibuprofen.
Tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, sinh viên ngành Dược được đào tạo chuyên sâu về cách sử dụng an toàn, hiệu quả các thuốc hạ sốt – giảm đau phổ biến. Nội dung sau đây cung cấp kiến thức thực tiễn giúp sinh viên và người hành nghề Dược có thể tư vấn đúng liều, đúng đối tượng, và phối hợp thuốc hợp lý khi chăm sóc bệnh nhân.
Paracetamol – Lựa chọn đầu tay khi sốt
Paracetamol là thuốc hạ sốt và giảm đau hiệu quả, được ưu tiên sử dụng trong mọi lứa tuổi, kể cả khi sốt do virus, sốt xuất huyết.
- Liều dùng trẻ em: 10–15 mg/kg/lần, mỗi 4–6 giờ. Không quá 5 liều/ngày và không vượt quá 75 mg/kg/ngày.
- Liều người lớn: Tối đa 1 g/lần và 4 g/ngày.
- Trẻ <10 kg: Uống cách nhau tối thiểu 6 giờ nếu vẫn còn sốt. Không dùng liều tiếp theo sau 1–2 giờ nếu trẻ sốt lại, nên áp dụng biện pháp hỗ trợ như: uống nhiều nước, mặc đồ thoáng, lau mát bằng nước ấm 37°C.
- Dưới 6 tháng tuổi: Chỉ dùng Paracetamol, không dùng Ibuprofen.
- Từ 6 tháng tuổi: Có thể dùng Paracetamol hoặc Ibuprofen.
- Không dùng Aspirin cho trẻ em: Vì nguy cơ gây hội chứng Reye (rối loạn gan – não nguy hiểm).
- Lưu ý: Nên uống Paracetamol trước ăn 30 phút hoặc sau ăn 1 giờ, uống với nước ấm để tăng hiệu quả.
Paracetamol là lựa chọn an toàn và hiệu quả khi được sử dụng đúng cách, đặc biệt phù hợp với cả trẻ sơ sinh và người lớn.
Ibuprofen – Thay thế hoặc phối hợp khi Paracetamol không hiệu quả
Ibuprofen có tác dụng hạ sốt, giảm viêm và giảm đau rõ rệt, thường dùng khi Paracetamol không đáp ứng hoặc bệnh nhân không dung nạp Paracetamol. Kiến thức về thuốc này được giảng dạy đầy đủ tại Cao đẳng Dược Tp Hồ Chí Minh, giúp sinh viên hiểu rõ chỉ định, chống chỉ định và cách phối hợp thuốc an toàn trong thực tế hành nghề.
- Hỏi ChatGPT
- Chỉ định thay thế: Khi bệnh nhân dị ứng Paracetamol hoặc có bệnh lý gan.
- Kết hợp: Có thể bổ sung Ibuprofen sau 1–2 giờ nếu đã dùng Paracetamol mà vẫn sốt cao.
- Liều dùng trẻ 6 tháng – 11 tuổi: 5–10 mg/kg/lần, mỗi 6–8 giờ. Tối đa 40 mg/kg/ngày.
- Từ 12 tuổi trở lên: 200–400 mg/lần, mỗi 4–6 giờ. Tối đa 1 200 mg/ngày.
- Trẻ dưới 6 tháng: Không khuyến cáo dùng, do nguy cơ tổn thương gan và xuất huyết tiêu hóa.
- Cảnh báo: Dễ gây kích ứng niêm mạc dạ dày – cần uống sau ăn. Thận trọng ở người có tiền sử bệnh tim mạch, huyết áp cao, suy thận hoặc hen suyễn.
Ibuprofen là giải pháp hiệu quả nếu biết dùng đúng cách, tuy nhiên cần cẩn trọng với những người có bệnh lý nền hoặc trẻ nhỏ.
Dạng hỗn dịch và thuốc phối hợp – Dùng đúng liều, đúng tuổi
Nhiều dạng thuốc hạ sốt hiện có sẵn dưới dạng hỗn dịch lỏng hoặc dạng phối hợp giúp dễ uống, đặc biệt phù hợp với trẻ nhỏ.
Các dạng hỗn dịch Paracetamol:
- Tylenol 80 mg/2,5 ml: Trẻ >5 kg hoặc >5 tháng tuổi.
- Sara hồng 120 mg/5 ml: Trẻ >4 tháng tuổi.
- Sara đỏ 250 mg/5 ml: Trẻ >12 tháng tuổi.
- Lưu ý: Lắc đều lọ trước khi sử dụng để đảm bảo phân bố thuốc đồng đều.
Dạng hỗn dịch phối hợp sốt – ho – sổ mũi:
- Ameflu: Trẻ >4 tuổi.
- Decolden Syrup: Trẻ >2 tuổi.
- Tiffy: Trẻ >3 tuổi.
- Chống chỉ định: Không dùng cho trẻ có tiền sử cao huyết áp, bệnh mạch vành hoặc hen suyễn.
Dạng viên phối hợp giảm đau mạnh:
- Các thuốc như: Alaxan, Hapacol Extra, Panadol Extra... Thường phối hợp Paracetamol với Caffeine hoặc các hoạt chất khác, dùng khi đau nhiều. Chỉ sử dụng khi có hướng dẫn từ nhân viên y tế.
Các dạng hỗn dịch hoặc thuốc phối hợp mang lại tiện lợi và hiệu quả cao, nhưng cần đảm bảo dùng đúng lứa tuổi, đúng mục đích và tránh lạm dụng.
(1).png)
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo ngành Y Dược
Việc sử dụng thuốc hạ sốt – giảm đau tưởng chừng đơn giản nhưng lại đòi hỏi kiến thức vững chắc về dược lý, lâm sàng và khả năng tư vấn đúng người – đúng thuốc – đúng liều. Paracetamol, Ibuprofen và các dạng phối hợp là những thuốc thiết yếu nhưng có thể gây nguy hiểm nếu sử dụng sai cách, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có bệnh nền.
Vì vậy, thí sinh có định hướng theo ngành Dược cần lựa chọn đúng môi trường học tập để được trang bị đầy đủ năng lực hành nghề. Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn thành phố Hồ Chí Minh là nơi đào tạo bài bản, chuyên sâu về dược lý, thực hành tư vấn thuốc và kỹ năng phối hợp dược lâm sàng, giúp sinh viên tự tin xử lý các tình huống thực tế liên quan đến thuốc hạ sốt giảm đau và các nhóm thuốc thiết yếu khác.